โลกศาสตร์ของฮินดู (Hindu cosmology)

Refer to: https://www.gaura-bhakti.ch/wissenschaft/das-vedische-weltbild/konzept/

กำเนิดโลกยุคพระเวท

กำเนิดโลกยุคปุราณะ 

(วิษณุปุราณะ)

ไตฺรโลก (त्रैलोक) 

ตามความเชื่อในยุคพระเวท หรือคัมภีร์พระเวทได้แก่ 1) กฤตก โลก कृतक लोक  2) ภุวรฺโลก भुवर्लोक  3) อกฤตก โลก अकृतक लोक

1) กฤตก โลก कृतक लोक  

คือโลกมนุษย์ ปฤถวี โลก หรือ ภูโลก (पृथ्वी लोक या भू लोक) ก็ว่า

2) ภุวรฺโลก भुवर्लोक 

คือท้องฟ้าและอากาศ ได้แก่ดวงดาวต่าง ๆ ในอวกาศ เช่น
2.1) สปฺตคฺรห มณฺฑล सप्तग्रह मण्डल คือดาวทั้ง 7 ที่จัดอยู่ในนพเคราะห์ทั้งเก้า นวคฺรห  (नवग्रह)  เช่น
2.1.1 สูรฺย มณฺฑล {सूर्य मण्डल สุริยโลก}
2.1.2 จนฺทฺร มณฺฑล {चंद्र मण्डल จันทรโลก}
2.1.3 มํคล มณฺฑล {मंगल मण्डल แดนพระอังคาร}
2.1.4 พุธ มณฺฑล {बुध मण्डल แดนพระพุธ}
2.1.5 พฤหสฺบติ มณฺฑล {बृहस्पति मण्डल แดนพระพฤหัสบดี}
2.1.6 ศุกฺร  มณฺฑล {शुक्र मण्डल แดนพระศุกร์}
2.1.7 ศนิมณฺฑล {शनि मण्डल แดนพระศุกร์}
2.2) นกฺษตฺร มณฺฑล (नक्षत्र मण्डल) คือดาวและกลุ่มดาว 28 นักษัตรัมในกลุ่มดาวสิบสองราศี
2.3) สปฺตรฺษิ มณฺฑล (सप्तर्षि मण्डल กลุ่มดาวหมีใหญ่)
2.4) ธฺรุว มณฺฑล (ध्रुव मण्डल กลุ่มดาวหมีเล็ก)

โดย

Refer to: https://hi.wikipedia.org/wiki/भुवर्लोक

1 สูรฺย มณฺฑล {सूर्य मण्डल สุริยโลก}  มีระยะห่างจากโลกถึงดวงอาทิตย์ 1 แสนโยชน์
2 จนฺทฺร มณฺฑล {चंद्र मण्डल จันทรโลก}  มีระยะห่างจากดวงอาทิตย์ถึงดวงจันทร์  1 แสนโยชน์
3 นกฺษตฺร มณฺฑล (नक्षत्र मण्डल) มีระยะห่างจากดวงจันทร์ถึง 12 ราศี 1 แสนโยชน์
4 พุธ มณฺฑล {बुध मण्डल แดนพระพุธ} มีระยะห่างจากนักษัตรัม (12 ราศี) ถึงดาวพุธ 2 แสนโยชน์
5 ศุกฺร  มณฺฑล {शुक्र मण्डल แดนพระศุกร์}มีระยะห่างจากดาวพุธถึงดาวศุกร์ 2 แสนโยชน์
6 มํคล มณฺฑล {मंगल मण्डल แดนพระอังคาร} มีระยะห่างจากดาวศุกร์ ถึงดาวอังคาร 2 แสนโยชน์
7 พฤหสฺบติ มณฺฑล {बृहस्पति मण्डल แดนพระพฤหัสบดี} มีระยะห่างจากดาวอังคารถึงดาวพฤหัสบดี 2 แสนโยชน์
8 ศนิมณฺฑล {शनि मण्डल แดนพระเสาร์} มีระยะห่างจากดาวพฤหัสบดีถึงดาวเสาร์ 2 แสนโยชน์
9 สปฺตรฺษิ มณฺฑล (सप्तर्षि मण्डल กลุ่มดาวหมีใหญ่) มีระยะห่างจากดาวเสาร์ถึงกลุ่มดาวหมีใหญ่ 2 แสนโยชน์
10 ธฺรุว มณฺฑล (ध्रुव मण्डल กลุ่มดาวหมีเล็ก) มีระยะห่างจากดาวหมีใหญ่ถึงดาวหมีเล็ก 1 แสนโยชน์

3) อกฤตก โลก (अकृतक लोक) 

คือดินแดนทิพย์เหนือโลก เช่น มหรฺโลก  (महर्लोक)  ชนโลก (जनलोक)  ตปโลก (तपलोक) สตฺยโลก (सत्यलोक)

หมายเหตุ 1 โยชน์ योजन = 4 โกส कोस และ 1 โกส कोस = 3.75 กิโลเมตร ดังนั้น 1 โยชน์คือประมาณ 12-15 กิโลเมตร (แสนโยชน์เท่ากับ 1.2-1.5 จิกะเมตร/กิกะเมตร ใกล้เคียงกับเส้นผ่าศูนย์กลางของดวงอาทิตย์คือ 1.39 จิกะเมตร คือเส้นผ่าศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ เพราะ 1 พันเมตร = 1 กิโลเมตร , 1 ล้านเมตร = 1 เมกะเมตร , 1 พันล้านเมตร = 1 จิกะเมตร/กิกะเมตร)

14 โลกในปุราณะ

แบ่งตามคัมภีร์พรหมาณฑะปุราณะ (พฺรหฺมาณฺฑปุราณ ब्रह्माण्ड पुराण) มี 14 แดนคือ 

1. โลกเบื้องบน 7 แดน 

คือ "วฺยาหฤติ व्याहृति " ได้แก่ भू लोक ,भुवर्लोक, स्वर्लोक, महर्लोक, जनलोक, तपलोक ,सत्यलोक 

1.1 ภู โลก (भू लोक)  คือพื้นพิภพที่เป็นที่อาศัยของสัตว์ป่า และมวลมนุษย์

1.2 ภุวรฺโลก (भुवर्लोक) คือท้องฟ้าและอวกาศเป็นที่ ๆ ดวงดาว พระอาทิตย์ และดวงจันทร์โคจรโดยพระอาทิตย์หรือสูรฺย (सूर्य) โคจรอยู่ระหว่างภุวรฺโลกและสฺวรฺโลก

1.3 สฺวรฺโลก (स्वर्लोक) คือแดนสวรรค์ของพระอินทร์บนยอดเขาพระสุเมรุ โดยดาวธฺรุวตารา (ध्रुव  तारा) ดาวเหนือ โคจรระหว่างสฺวรฺโลกและมหรฺโลก

1.4 มหรฺโลก (महर्लोक) คือแดนทิพย์ห่างจากแดนแห่งดาวหมีน้อยแดนสุดท้ายแห่งภุวรฺโลก (อวกาศ) 1 ล้านโยชน์ เป็นที่อยู่ของมหาฤๅษีเช่นเดียวกับฤๅษีภฤคุ ฤาษีมารฺกณฺเฑย मार्कण्‍डेय ฯลฯ ผู้ที่จะอยู่ไปจนถึงการสิ้นกัลป์ โดยบางตำนานก็ว่าเป็นที่อยู่ของฤาษีที่บรรลุธรรม (ไม่ใช่ลูกของพระพรหมโดยตรง ดังนั้นก็ขัดกับฤาษีภฤคุที่ตำนานว่าเป็นบุตรพระพรหม ซึ่งน่าจะอยู่ในชนโลกมากกว่า)

1.5 ชนโลก (जनलोक) คือแดนทิพย์ห่างจากแดนมหรฺโลกไป 20 ล้านโยชน์ เป็นแดนของฤาษีทั้งหลายที่เป็นลูกของพระพรหมโดยตรง (ผู้ปรากฏเพศ) แต่บางตำนานก็ว่าคือแดนแห่งพระวรุณในฐานแห่งวิราฎ และการเป็นส่วนหนึ่งของปุรุษะ (จิตวิญญาณแห่งพระเจ้า) ด้วยการประกอบยัญชพิธีโดยพระพรหม เทพทั้งหลายจากมหรฺโลกก็สามารถมาสู่ดินแดนแห่งนี้

1.6 ตปโลก (तपलोक) คือแดนทิพย์ห่างจากชนโลกไป 8 ล้านโยชน์ ดินแดนแห่งพวกไวราช वैराज ทั้งหลายผู้ถูกสร้างขึ้นจากพระพรหมเป็นดวงจิตแรก ๆ แห่งจักรวาล ผู้ไม่สามารถถูกเผาไหม้ผู้ฉายแสงสว่าง และมีลักษณะเป็น "อโยนิชา" (अयोनिज ไม่เกิดจากครรภ์ และอาจหมายถึงไม่ปรากฎเพศ เทียบได้กับอรูปพรหมในวรรณคดีบาลี) 

1.7 สตฺยโลก (सत्यलोक) คือแดนทิพย์ห่างจากตปโลกไป 12 ล้านโยชน์ เป็นที่อาศัยของพระพรหมธาดาผู้สร้างจักรวาลบางครั้งเรียกว่า "พรหมโลก"

2. โลกเบื้องล่าง 7 แดน 

คือ "สปฺต ปาตาล सप्त पाताल" ได้แก่ अतल , वितल , नितल , गभस्तिमान , महातल , सुतल , पाताल โดยแดนทั้ง 7 ห่างกันไปจากแต่ละดินแดนประมาณ  1 หมื่นโยชน์ (แต่ก็แล้วแต่ตำรา แต่ละเล่มก็มีระยะแตกต่างกันไปตามความเชื่อของแขกอินเดียโบราณ)

2.1 อตล (अतल) คือแดนบาดาลแดนแรกห่างจากพื้นดินไป 1 หมื่นโยชน์ ปกครองโดยพญาอสูรพละ ลูกชายของมายา อสูร ยอดสถาปนิกแห่งอสูร โดยมายาอสูรได้สร้างนางมารสามจำพวกให้ลวงมนุษย์โดยเฉพาะผู้ชายมาฆ่าเพื่อปกป้องเมืองของลูกชาย คือ 

               1) สฺไวริณี स्वैरिणी คือสตรีที่ชอบมีเพศสัมพันธ์กับชายทั้งหลายในกลุ่มของพวกเขา

               2) กามินี कामिनी คือสตรีที่ชอบมีเพศสัมพันธ์กับชายทั้งหลายในกลุ่มต่าง ๆ

               3) ปุํศฺจลี पुंश्चली คือสตรีที่ชอบมีเพศสัมพันธ์แบบแลกเปลี่ยนคู่นอน

โดยสตรีพวกนี้มีหน้าที่ล่อลวงชายทั้งหลายให้มัวเมาในกามารมณ์โดยนางจะมอบน้ำเมาให้ชายดื่มจนมีกำลัง (ทางเพศ) เหมือนช้างร้อยเชือก และมีเพศสัมพันธ์กับพวกนางจนตายในเวลาอันรวดเร็ว ในขณะที่พวกนางจะยิ่งสวยและสาวยิ่งขึ้น

2.2 วิตล (वितल) ห่างจากแดนอตล (อะ-ตะ-ละ) ไป 1 หมื่นโยชน์ เป็นที่สถิตของศิวะอวตาร หร ภวน (हर भवन หะ-ระ ภะ-วัน) กับชายา ภวานี (भवानी) ผู้มีเหล่าเทพคณะในฐานะของก็อบลินอสูรร่างแคะดูแลสายแร่ทองคำใต้โลกที่มีที่มาจากแม่น้ำหาฏกี हाटकी ที่ถูกไฟใต้โลกถูกพัดด้วยลมเมื่อไฟสัมผัสกับน้ำในแม่น้ำนี้ก็ทำให้เกิดทองคำที่เรียกว่า หาฎกะ हाटक

2.3 สุตล (सुतल) ห่างจากแดนวิตลไป 1 หมื่นโยชน์ เป็นดินแดนที่ถูกสร้างขึ้นโดยพระวิศวกรรม เพื่อให้เจ้ากรุงพาลอยู่ หลังจากถวายที่สามก้าวคือสามโลกให้กับวามนาวตาร

2.4 ตลาตล (तलातल) ห่างจากแดนสุตลไป 1 หมื่นโยชน์ มีผู้ปกครองคือมายาอสูร พ่อบุญธรรมนางมณโฑ หรือ มํโททรี मंदोदरी ภาคจุติของนางมธุรอัปสรชู้พระศิวะที่เคยถูกพระอุมาสาปเป็นนางกบ 14 ปีในสำนวนรามายณะภาษาสันสกฤตของอินเดียบางสำนวน และมํโททรีศัพทัม (มณฑูกศัพทัม ก็ว่า เป็นนาฏกรรมการแสดงละครโบราณของรัฐอันธประเทศ ประเทศอินเดีย) นอกจากนี้มายาอสูรเป็นพ่อแท้ ๆ ของอสูรพละ ที่ปกครองแดนบาดาลแดนแรกคือ อตล (อะ-ตะ-ละ) และมายาอสูรนี้คือผู้สร้างเมืองให้อสูรตรีปุรัม (ในอินเดียมีสามเมือง สามตนพี่น้องได้แก่ ตารกากฺษ तारकाक्ष, กมลากฺษ कमलाक्ष และ วิทฺยุนฺมาลี विद्युन्माली ผู้ถูกพระศิวะฆ่านี้เป็นลูกชายพญาอสูร "ตารกาสุร" तारकासुर  ผู้ถูกพระขันธกุมารลูกพระศิวะฆ่า )

2.5 มหาตล (महातल) ห่างจากแดนตลาตลไป 1 หมื่นโยชน์ เป็นดินแดนที่อยู่ของพญานาคทั้งหลายที่เป็นลูกหลานของนางกทฺรู มารดาแห่งนาคทั้งปวงผู้มีฤทธิ์มากและดุร้าย แต่ยังต้องเกรงกลัวต่อพญาครุฑ

2.6 รสาตล (रसातल) ห่างจากแดนมหาตลไป 1 หมื่นโยชน์เป็นที่อยู่ของพวกแทตย์ และทานพ ซึ่งเป็นอสูรผู้ดุร้ายและเป็นศัตรูของพวกเทวดา โดยอสูรพวกนี้อาศัยอยู่ในรูใต้ดิน ทั้งนี้ท้าววิประจิตติผู้ถูกพระอินทร์โยนจากสวรรค์ลงมาจนสร้างพิภพอสูรใต้เขาพระสุเมรุก็เป็นบุตรที่ทรงฤทธิ์ที่สุดของพระกัศยปะกับนางทนุ จึงถือว่าเป็นพวกทานพ บางตำนานว่าเป็นส่วนเท้าที่ต่ำที่สุดของพระกายของพระเจ้าที่เป็นจักรวาลทั้งหมด

2.7 ปาตาล (पाताल) ห่างจากแดนรสตลไป 1 หมื่นโยชน์ เป็นที่อยู่ของพญานาคชั้นสูงที่มีฤทธิ์มาก แต่ทรงศีล มีหลายเศียรซึ่งประดับด้วยอัญมณีมีค่า ผู้ไม่ต้องเกรงกลัวต่อพญาครุฑ  เพราะมีพญาวาสุกีพญานาคเป็นผู้ปกครอง เนื่องจากตอนพวกลูก ๆ นางกทฺรู เหล่าพญานาคทั้งหลายข่มเหงนางวินตาและพญาครุฑเป็นทาส แต่ท้าววาสุกีไม่เห็นด้วยแต่ห้ามพวกพี่น้องไม่ฟัง จึงจากไปและรอดพ้นจากการผูกเวรจากพญาครุฑ 

ภาพแสดงแนวคิดโลกทั้งสาม หรือไตรโลกในสมัยพระเวท ได้แก่ พิภพ , อากาศ (ท้องฟ้า) และสวรรค์

Refer to: https://thephoenixenigma.com/numbers-invented-or-discovered/

ภาพแสดงความเชื่อเรื่องดินแดนทั้ง 14  จากคัมภีร์ปุราณะ (ภพเบื้องบนทั้ง 7)

Refer to: https://en.wikipedia.org/wiki/Hindu_cosmology

ภาพแสดงความเชื่อเรื่องดินแดนทั้ง 14  จากคัมภีร์ปุราณะ (ภพเบื้องล่างทั้ง 7)

Refer to : https://en.wikipedia.org/wiki/Hindu_cosmology

ภาพแสดงโลกทั้ง 3 และ 14 ของชาวฮินดู
Refer to: https://jennafowlerart.net/tag/heros-journey/

3. แผ่นดินทั้ง 7 

ได้แก่ जम्बूद्वीप, प्लक्षद्वीप,शाल्मलद्वीप ,कुशद्वीप , क्रौंचद्वीप , शाकद्वीप,पुष्करद्वीप

3.1 ชมฺพูทฺวีป जम्बूद्वीप แปลว่า แดนแห่งต้นหว้า คือเอเชีย
3.2 ปฺลกฺษทฺวีป प्लक्षद्वीप แปลว่า แดนแห่งต้นมะเดือ คือมะเดือ (Ficus maxima &Ficus citrifolia) คืออเมริกาใต้
3.3 ศาลฺมลทฺวีป शाल्मलद्वीप แปลว่า แดนแห่งต้นฝ้ายไหม (Bombax ceiba) คือออสเตเลีย
3.4 กุศทฺวีป कुशद्वीप แปลว่า แดนแห่งหญ้า คืออินโดนีเซียและฟิลิปปินส์
3.5 เกฺรำจทฺวีป क्रौंचद्वीप  แปลว่าแดนแห่งนกกระเรียนเล็ก (Demoiselle crane) คือแอฟริกา
3.6 ศากทฺวีป शाकद्वीप แปลว่า แดนแห่งต้นไม้/ผักทั้งหลาย คือยุโรป
3.7 ปุษฺกรทฺวีป पुष्करद्वीप แปลว่า แดนแห่งทะเลสาป คืออเมริกาเหนือ

4. มหาสมุทรทั้ง 7

สปฺต สาคร सप्त सागर ได้แก่ खारे , इक्षुरस , मदिरा ,घृत , दधि , दुग्ध , मीठे
4.1 ขาเร ชล खारे जल (ลวณ สาคร लवण सागर ก็ว่า) แปลว่า  ทะเลน้ำเกลือ อยู่รอบชมพูทวีป (เอเชีย) ปัจจุบันคือมหาสมุทรอินเดีย
4.2 อิกฺษุรส ชล इक्षुरस जल แปลว่า ทะเลน้ำตาล อยู่รอบปฺลกฺษทฺวีป (อเมริกาใต้) ปัจจุบันคือแปซิฟิกบางส่วนและแอตแลนติกใต้
4.3 มทิรา ชล मदिरा जल (สุรา สาคร सुरा सागर ก็ว่า)  แปลว่า ทะเลไวน์ อยู่รอบศาลฺมลทฺวีป (ออสเตรเลีย) ปัจจุบันคือมหาสมุทรแอนตาร์กติก (มหาสมุทรใต้) และมหาสมุทรอินเดีย
4.4 ฆฤต ชล घृत जल แปลว่า ทะเลเนยเหลว อยู่รอบเกฺรำจทฺวีป (แอฟริกา) ปัจจุบันคืออาร์กติกใต้และมหาสมุทรอินเดีย
4.5 ทธิ ชล दधि जल แปลว่า ทะเลโยเกิร์ต อยู่รอบกุศทฺวีป (อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์) ปัจจุบันคือแปซิฟิกบางส่วน
4.6 ทุคฺธ ชล दुग्ध जल (กฺษีร สาคร क्षीर सागर ก็ว่า) แปลว่า ทะเลน้ำนม อยู่รอบศากทฺวีป (ยุโรป) ปัจจุบันคือแอตแลนติกเหนือใต้และอาร์กติก
4.7 มีเฐ ชล मीठे जल แปลว่า ทะเลน้ำหวาน/บริสุทธิ์ อยู่รอบปุษฺกรทฺวีป (อเมริกาเหนือ) ปัจจุบันคือแปซิฟิกบางส่วน และแอตแลนติกเหนือ

Refer to: https://hi.wikipedia.org/wiki/सप्त_सागर